Eigen pad
Een kind krijgt veel aangeleerd, maar soms vergeten we te leren hoe een kind moet rouwen. Als je rouwt, dwaal je door onbekend landschap. Er is niet één route, er zijn er vele. Sommigen vinden de route vrij snel, anderen blijven eindeloos dwalen in het land van rouw of iemand denkt uit het dal te zijn, maar valt weer terug. Kinderen kunnen deze weg al helemaal niet alleen vinden; je moet hen bij de hand nemen. Rouwen moet je leren. Door over de pijn te praten, te spelen en te werken en de ruimte te geven voor de emoties, kan het kind op zijn eigen manier vorm geven aan het verlies. Het verlies krijgt zo een eigen plekje en dan komt er ook weer ruimte om verder te groeien en te ontwikkelen.
Verlies
Verlies lijkt heel duidelijk; door het overlijden van een dierbare heb je te maken met verlies. Maar verlies is meer; je kunt ook een verlieservaring hebben door een verhuizing, door een scheiding of door het verlies van gezondheid. Het is dus veel breder dan we in eerste instantie denken. Net als volwassenen krijgen ook kinderen te maken met verlies. Ze gaan hier alleen op een andere manier mee om. Bij kinderen kan je soms gedragsverandering waarnemen; ze worden bv boos of juist heel stil. Ook zie je ze soms terugvallen in oud gedrag: bedplassen, problemen met slapen. Het is soms moeilijk te herkennen dat dit tekenen kunnen zijn van rouw. Kinderen zijn in de groei en ontwikkelen zich op allerlei gebieden. Bij een verlieservaring krijgen ze er ook nog een rouwtaak bovenop.
Rouwen in stukjes
Wanneer wij als volwassenen te maken krijgen met verlies, lijkt het of de wereld even stil staat. Bij kinderen is dit niet het geval. Ze zijn zo druk met de andere ontwikkelingstaken dat ze niet altijd tijd hebben om te rouwen. Wanneer aan een kind wordt verteld dat opa dood is en het kind reageert hier nauwelijks op en gaat verder spelen met de lego, dan wil dit niet zeggen dat het hem niets doet. Hij heeft op dat moment geen tijd om stil te staan bij het overlijden van opa. Er komen genoeg momenten dat hij hier wel mee bezig is. Deze momenten kunnen zichtbaar zijn, maar kunnen ook stilletjes van binnen gebeuren. Kinderen rouwen in stukjes. Een kind kan intens verdrietig zijn en het moment daarna heel vrolijk met zijn vrienden buiten voetballen.
De rouwmomenten zijn er niet alleen de eerste weken en de eerste maanden, maar komen gedurende het hele leven terug. Bij elke levensfase komen er weer andere vragen naar boven. Het is dus niet vreemd dat een kind vijf jaar na het overlijden van een dierbaar persoon weer in een verdrietige fase komt en veel met het overlijden bezig is. De grootste fout die wij als volwassenen kunnen maken is het verdriet dan wegwuiven met de opmerking dat het kind niet verdrietig moet zijn omdat het al vijf jaar geleden is.
